Dit artikel stond op 30 september 2023 in FD Persoonlijk.
De nieuwe generatie jongeren gaat radicaal anders om met mode. ‘Het gaat nu om de look, niet de lifestyle.’
Felroze jacks en lichtturquoise tanktops, oversized zonnebrillen met roze glazen, teenslippers met plateauzolen en brede glitterriemen op roze minirokken – de zomer van 2023 stond in het teken van barbiecore, een modetrend geïnspireerd door de typische en herkenbare esthetiek van barbiepoppen en de merkvoering van moederbedrijf Mattel.
Die trend kan niemand ontgaan zijn, maar wat misschien minder opviel deze zomer is dat óók trends als gremlincore, mermaidcore, Y2K, balletcore en the coastal grandma aesthetic hun stempel drukten op het straatbeeld.
Ons modebeeld raakt steeds meer versplinterd en dat leidt tot een heleboel ‘microtrends’ die zich razendsnel vestigen in de hedendaagse popcultuur en ook even snel weer verdwijnen. Hoe komt dat? Hoe zien deze trends eruit? En hoe verschilt deze modecyclus van die van de jaren 00 en 10?
Van de modetrends die nu circuleren, worden vele aangeduid met het achtervoegsel ‘-core’. Het gebruik daarvan is enigszins vergelijkbaar met dat van het vroeger in de mode in zwang zijnde ‘-chic’ (denk aan boho-chic of het omstreden heroin chic). Ook doet het denken aan hoe we in de media soms gebeurtenissen als ‘-gate’ bestempelen (herinnert u zich nipplegate nog?).
‘Wie een outfit stylet volgens zo’n microtrend, voert die esthetiek door in zijn hele uiterlijk’
Volgens Steven van den Haak, onderzoeker en hoofddocent Trendwatching aan de Artemis Academie (een particuliere hbo-opleiding voor creatieve beroepen) geeft ‘-core’ aan dat het doel van deze trend is tot de kern of de essentie van de inspiratiebron te komen. ‘Het achtervoegsel “-core” dook voor het eerst op rond 2008, toen de trend normcore ontstond in New York. Dat normcore was een soort tegenbeweging in reactie op de hipster, die zich graag zo uniek mogelijk en een beetje quirky voordeed.’
Normcore werd het antwoord op alle hipsterkleding, die rond die tijd in de mode was. Normies, zoals de aanhangers van normcore werden genoemd, maakten er een sport van zich orthonormaal te gaan kleden en zetten zich af tegen de ludieke accessoires en vindingrijke mode van de hipster, legt Van den Haak uit. Een normcorelook bestond uit beige broeken, overhemden en praktische schoenen – alles wat niet hip was en duidelijk binnen het gegeven kader van de trend paste.
Dat laatste zien we bij de huidige -coretrends ook. ‘Wat de inspiratiebron ook is, wie een outfit stylet volgens zo’n microtrend, gaat er helemaal voor en voert die esthetiek zo goed mogelijk door in zijn hele uiterlijk’, aldus Van den Haak.
➽ core, hoe ontstaat de microtrend?
Wie bepaalt wat hip of in is? Ooit bepaalden grote modehuizen en toonaangevende modebladen als Vogue en Harper’s Bazaar dat. Op de catwalks presenteerden de grote ontwerpers hun nieuwe vondsten en de rest van het seizoen echoden die ideeën door in de rest van de kledingindustrie.Dat gaat tegenwoordig anders. Natuurlijk, de grote modehuizen en belangrijke publicaties bestaan nog steeds, maar sinds de tussenkomst van sociale media bepaalt ook de consument het modebeeld.
‘Op sociale media is iedereen zijn eigen hoofdpersoon’, zegt Sander Duivestein, trendanalist voor Sogeti. ‘Mensen, zeker jongere generaties als gen Z en generatie Alpha (geboren tussen 2010 en 2025, red.), worden meer en meer zelf een mediakanaal. Daardoor raakt onze collectieve aandacht versplinterd en zie je ook dat dingen als in en uit de mode eigenlijk niet meer bestaan.’
Jonge TikTok-gebruikers trekken zich steeds minder aan van wat de ‘ouderwetse’ smaakmakers zeggen. ‘Jongeren scrollen net zo lang op TikTok totdat ze iets vinden wat hen aanspreekt, en dan gaan ze zich daarin verdiepen. En even later treffen ze weer iets anders wat ze leuk vinden’, aldus Duivestein.
Maar als niets echt in is, hoe ontstaan er dan toch nog trends? Heel snel en kortstondig, is het antwoord. ‘Doordat iedereen op sociale media zijn eigen pad kan kiezen, ontstaan er ook steeds meer niches. Iets kan eventjes heel populair worden onder een bepaalde groep, en dan duikt er kort daarna weer iets anders op.’
En dat gaat in zo’n razend tempo, dat het maar moeilijk te voorspellen is wat de volgende modetrend zal zijn, zegt zowel Duivestein als Van den Haak. ‘Zeker sinds de opkomst van TikTok is bijna willekeurig wat er opeens trending wordt’, aldus Van den Haak. Logisch ook: het algoritme van TikTok schotelt gebruikers vooral filmpjes voor waar vaak en lang naar gekeken is, ongeacht de persoon die ze post, waardoor ook filmpjes van onbekende mensen trending kunnen worden.
➽ core, subcultuur of enkel esthetiek?
Dat jongeren zich kleden naar een bepaalde stijl of proberen hun inspiratiebronnen te emuleren, is niets nieuws. Hippies, rockers, goths, alto’s, kakkers, emo’s – de subculturen van de afgelopen decennia hadden allemaal hun eigen stijl en ideeën over mode en wie in het presmartphonetijdperk opgroeide, ging met een CosmoGirl of Hitkrant naar de H&M of CoolCat om te proberen de trendy looks van de McBling-generatie na te bootsen met velours trainingspakken, grote zonnebrillen, stilettohakken en flashy sieraden.
Toch verschillen de -coretrends van de heersende trends van de jaren 00 of de bekende subculturen met hun eigen kledingstijl, legt Van den Haak uit. ‘Als je een trend volgde, was dat jouw stijl en kleedde je je altijd naar hetzelfde voorbeeld. En als je deel uitmaakte van een subcultuur, zoals de gothics, dan bepaalde dat niet alleen je kledingkeuzes, maar ook je gedrag en hoe je praatte.’
De -coretrends zijn echter niet lifestyleomvattend. Generatie Z -corehopt als het ware. De ene dag kleden gen Z’ers zich barbiecore, maar de volgende dag evengoed balletcore. ‘Het gaat om een goede uitvoering van die look, maar dat zegt verder weinig over je identiteit of lifestyle. Hooguit vertelt het wat die dag je vibe is’, zegt Van den Haak.
➽ core en de consument
Doordat -coretrends vaak maar kort duren en geen echte lifestyles of subculturen zijn, hebben ze ook een ander effect op ons koopgedrag dan andere, langer houdbare trends. Duivestein: ‘De generatie die zich het meest laat beïnvloeden door deze trends, is jong en heeft een kleine beurs.’ Hij ziet dat die generatie haar kleding vaak koopt bij grote fast-fashionketens, die op hun beurt vaak met enorme overschotten blijven zitten. ‘Die microtrends bewegen zo snel, dat bedrijven die erop in willen spelen een groot deel van hun productie weer weg kunnen doen.’
Een ander effect van de snelle microtrends is dat knock-offs en dupes tegenwoordig getolereerd worden. ‘Vroeger werd je uitgelachen als je klasgenoten erachter kwamen dat je een namaak droeg, maar tegenwoordig mag dat gewoon’, zegt Duivestein. Het naleven van een -coretrend gaat immers om het recreëren van de look, en niet om het authentiek naleven van die stijl.
Lang niet alle -coretrends komen tot wasdom in de kledingkasten van de doelgroep. Gen Z en generatie Alpha zien van alles voorbijkomen op sociale media en selecteren welke stijlen ze willen nabootsen – als was TiktTok een grote onlinecatalogus. Wat Duivestein wel opvalt is dat ze de kleding die ze kopen langere tijd bewaren. ‘Dankzij sociale media is monocultuur vervangen door een heel landschap van kleine subculturen. Niets is meer écht trending, want alles is tegelijk trending op TikTok.’
➽ opvallende cores van de afgelopen tijd
Y2K, soms ook beschreven als cybercore: de jaren 00 zijn terug. Deze trend volgt het modebeeld van de periode 1997 tot 2004 en is te herkennen aan veel lichtblauwe, paarse en roze tinten en chromen accenten en typische begin-jaren-00-silhouetten met broeken en rokjes die laag op de heup rusten en strakke hemdjes. Opvallend aan deze microtrend is dat hij al zeker tweeënhalfjaar bestaat op TikTok, wat vrij lang is voor een -coretrend.
Gremlincore, voorheen goblincore: deze aesthetic omarmt delen van de natuur die vaak vies of onfraai worden geacht, zoals mos, modder en insecten. Gremlincoremode is vaak praktisch en weinig klassiek stylish, met aardetinten en natuurlijke materialen als vilt en sieraden die van stukjes gevonden touw en vuilnis zijn gemaakt.
Grandmacore, ook wel aangeduid als menocore: een trend die alles wat stereotiep ‘oma’ is omarmt. Denk aan kleding om in te tuinieren, gebreide truien, sjaals, opengewerkte tafelkleedjes en kleine vintage horloges. Een variatie op deze trend is de coastal grandma aesthetic: oma op vakantie met grote rieten hoeden, linnen broeken, witte simpele sneakers en zachte aardetinten en een incidentele Bretonse streep.
Utilitycore: na de survival aesthetic van gorpcore heeft deze zomer utilitycore zijn opmars gemaakt. Deze trend omarmt niet alleen kleding die praktisch en waterafstotend is, zoals zijn voorganger gorpcore, maar ook kleding die normaliter vooral door bouwvakkers gedragen zou worden. Utilitycorekleding is meestal gemaakt van zware en stevige stoffen, heeft veel ritsen en diepe zakken. Ook schoenen met een stevige ronde neus zijn deel van de look.